Zakłady chemiczne "Elektryczność" w Ząbkowicach
Niemieckojęzyczna prasa na terenie Generalnego Gubernatorstwa miała za zadanie wypełniać misję propagandową III Rzeszy, niemniej redakcje dzienników posiadały oprócz politycznego również inne działy: gospodarczy, kulturalno-rozrywkowy oraz ogłoszeniowy. W rubrykach ogłoszeniowych zamieszczano interesujące reklamy zakładów przemysłowych Zagłębia Dąbrowskiego. Warto zwrócić na nie uwagę, ponieważ nie były one prezentowane przez autorów opracowań publikacji z zakresu historii naszego regionu, natomiast dostarczają one konkretnych danych dotyczących produkcji m.in. zakładów ząbkowickich.
W grudniu 1943 r. na łamach wydawanej w dystrykcie warszawskim GG gazety „Warschauer Zeitung” przedrukowano reklamę firmowaną przez ówczesny niemiecki zarząd fabryki chemicznej („Elektryczność”) w Ząbkowicach, którą podaję w tym miejscu w oryginale:
Jederzeit lieferbar! Kunstkohlen, Elektroden, Dynamobürsten aus der Herstellung der Elektrochemische Werke AG. Zombkowitz O/S. Auskünfte jeder Art erteilt Ostdeutsche Chemische Werke G.m.b.H. Geschäftstelle Warschau: Warschau, Czackistr. 14, Ruf 270 07.
A następnie w przekładzie na język polski:
Dostępne o każdej porze! Węgiel syntetyczny, szczotki do dynama, elektrody produkcji zakładów elektrochemicznych w Ząbkowicach (Elektrochemische Werke AG Zombkowitz O/S). Wszelkich informacji udziela Wschodnioniemieckie Zakłady Chemiczne sp. z.o.o. (Ostdeutsche Chemische Werke G.m.b.H.) z siedzibą w Warszawie przy ulicy Czackiego 14, numer telefonu 270 07.
Huta szkła ("belgijska")
Reklama asortymentu ząbkowickiej huty szkła okiennego ukazała się w dodatku specjalnym do głównego dziennika, 14 lipca 1940 r. Krakowska redakcja donosiła, że:
Marian von Walther-Croneck
Krakau, Krzyżagasse 19
liefert:
Gartenglas, Fensterglas, Drahtglas, Kathedralglas, Gepresstes Glas, Mattglas, Glas Dachziegel von der Glasfabrik G.m.b.H. “Schakowa” und der Belgischen A.G. der Südpolnischen Glashütten in Zombkowitz.
Marian von Walther-Croneck,
Kraków, ul. Czerwonego Krzyża 19
dostarcza szkło ogrodowe, szkło okienne, szkło zbrojone, szkło katedralne, szkło prasowane, szkło matowe, dachówkę szklaną z fabryk: Szczakowa sp. z.o.o. i Belgijska Spółka Akcyjna Południowopolskich Hut Szkła z siedzibą w Ząbkowicach.
Wszystkich, którzy chcą dowiedzieć się więcej o sytuacji fabryki chemicznej „Elektryczność” w okresie II wojny światowej odsyłam do monografii historycznej Ząbkowic, s. 239:
Bibliografia:
Piotr Kołtunowski, „Krakauer Zeitung” w systemie propagandy hitlerowskiej, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1985 t. 25 nr 2, s. 41-63.
Tenże, Charakterystyka hitlerowskiego dziennika Krakauer Zeitung,
„Zeszyty Prasoznawcze” 1987 R. XXVIII, nr 2 (112), s. 41-56.
“Sonderbeilage der Krakauer und Warschauer Zeitung” am 14. Juli 1940.
Andrzej Lorenc, Ząbkowice, t. 2, w Zagłębiu Dąbrowskim lata 1918-2018,
Dąbrowa Górnicza 2019.
„Warschauer Zeitung” Folge 303, Sonntag, 19. Dezember 1943.
Opracował: Mateusz Siembab