Prezydent Dąbrowy Górniczej Marcin Bazylak, Dyrektor Muzeum Miejskiego „Sztygarka” Arkadiusz Rybak oraz pełnomocnik Prezydenta Miasta do spraw Marki Miasta, Kultury i Sportu Michał Syska wraz z Ząbkowiczanami złożyli kwiaty i zapalili znicze pod obeliskiem upamiętniającym mieszkańców rozstrzelanych przez nazistów na początku 1945 r.
W noc sylwestrową 1944 r. w Ząbkowicach wyszedł z posterunku i zaginął komendant żandarmerii Anton Bartosch, przebywający na tym nowym dla niego przydziale dopiero od kilku dni. Jego ciało, porzucone w płytkim dole i przykryte gałęziami odnalazła w lesie w pobliżu Starosiedla przybyła 4 stycznia na miejsce grupa poszukiwawcza licząca 75 żandarmów i 80 członków straży wiejskiej. Okoliczności jego śmierci do dzisiaj stanowią przedmiot kontrowersji.
Niemcy w odwecie wyciągnęli z domów i miejsc pracy 16 osób. 10 mężczyzn i 6 kobiet, których na miejscu rozstrzelano. Najmłodsza ofiara miała 15 lat. W wyniku tego mordu śmierć ponieśli:
– Wincenty Biały (ur. 20.03.1865),
– Władysław Biały (ur. 27.10.1896),
– Tadeusz Gajdeckim (ur. 15.07.1926),
– Henryk Gajdecki (ur. 12.10.1929),
– Mieczysław Kołkowski (ur. 05.07.1908),
– Stanisława Kołkowska (ur. 05.06.1912),
– Cecylia Machowiak (ur. 07.11.1908),
– Tadeusz Magnowski (ur. 31.01.1904),
– Józef Oleszkiewicz (ur. 16.04.1880),
– Andrzej Płazak (ur. 30.11.1866),
– Józef Przybyła (ur. 28.01.1876),
– Franciszka Przybyła (ur. 07.08.1883),
– Władysław Przybyła (ur. 27.08.1908),
– Zofia Przybyła (ur. 15.05.1916),
– Eleonora Woźniak (ur. 14.07.1903),
– Alfreda Kaczmarzyk (ur. 22.03.1923).
Jednym z najbardziej brutalnych uczestników tych wydarzeń był żandarm z posterunku w Ząbkowicach, Adolph Neudeck, pochodzący z Knurowa Polak, który samodzielnie, jako jeden z pierwszych złożył podanie o wpis na volkslistę. Otrzymał III grupę, co oznaczało otrzymanie niemieckiego obywatelstwa na 10 lat. W trakcie służby, w uznaniu “zasług” awansował do grupy II, co oznaczało otrzymanie obywatelstwa Rzeszy na stałe. W trakcie wydarzeń 4 stycznia zasłynął szczególną brutalnością, własnoręcznie zabijając, według zeznań świadków, 12 osób. Aresztowany w 1946 r., po procesie sądowym został skazany na śmierć. Wyrok wykonano 18 marca 1948 r.
