Styczeń

styczeń 1927

Rada Miejska w Sosnowcu uchwaliła przejęcie ząbkowickiego sierocińca i nadanie mu nazwy „Sierociniec miast Zagłębia w Ząbkowicach” 

1 stycznia 1945

zaginął w Ząbkowicach komendant żandarmerii Anton Bartosch

1 stycznia 1973

weszła w życie Ustawa o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.
Utworzono Urząd Miasta i Gminy w Ząbkowicach w wyniku połączenia Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Ząbkowicach z Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Tucznawie. Naczelnikiem miasta i gminy został Anatol Badowiec

1 stycznia 1992

rozpoczęcie produkcji przez PPUH „Dolomit” Kopalnia „Ząbkowice” S.A.

4 stycznia 1945

zamordowano 16 mieszkańców Starosiedla w odwecie za śmierć komendanta żandarmerii Antona Bartoscha

18 stycznia 1927

powołanie komisji przez magistrat miasta Sosnowiec do zbadania sytuacji w ząbkowickim sierocińcu pod wpływem przesadzonych doniesień dziennikarza “Expressu Zagłębia”

18 stycznia 1945

pierwsze naloty radzieckie na Ząbkowice

Fragment odkrywki dawnej kopalni dolomitu (fot. M. Siembab)

18 stycznia 1950

Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej w sprawie zniesienia gmin wiejskich Olkusko-Siewierskiej, Wojkowice Kościelne i Ożarowice, utworzenia gmin wiejskich: Gołonóg, Ząbkowice i Sączów oraz gmin wiejskich o charakterze miejskim Kazimierz i Strzemieszyce Wielkie w powiecie będzińskim, województwie śląskim– usankcjonowanie działalności gminy wiejskiej Ząbkowice

19/20 stycznia 1945

pojawili się w Ząbkowicach pierwsi sowieccy żołnierze

25 stycznia 1977

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie zniesienia niektórych miast w województwie katowickim. Ząbkowice utraciły prawa miejskie. Dawne sołectwa włączone do gminy Siewierz: Podwarpie, Trzebiesławice, Tuliszów, Warężyn i Wojkowice Kościelne.

26 stycznia 1945

zawiązano Komitet Odbudowy Huty („Starej Szklarni”, późn. Huty Szkła Gospodarczego)

Zaproszenie na harcerską imprezę karnawałową, luty 1939. Źródło: Biblioteka Narodowa w Warszawie.

luty 1919

Ząbkowice liczą 3000 mieszkańców

luty 1939

drużyna harcerska organizuje zabawę karnawałową pod opieką Rodziny Kolejowej w Ząbkowicach

luty 1954

Uchwała Rady Państwa i Rada Ministrów PRL w sprawie prac przygotowawczych do powołania gromadzkich rad narodowych. Gmina Ząbkowice podzieliła się na 4 gromady: Ząbkowice, Tuczna Baba, Ujejsce, Wojkowice Kościelne. Przewodniczącym Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej został Antoni Machura

Luty

luty 1958

przewodniczącym Rady Narodowej Osiedla Zygmunt Płazak

luty 1960

nadano nazwy ulicom m.in. S. Żeromskiego, E. Orzeszkowej i Sportowej

1 luty 1977

Ząbkowice dzielnicą Dąbrowy Górniczej

3 luty 1991

konsultacje w sprawie odłączenia Ząbkowic od Dąbrowy Górniczej

27 luty 1945

pierwsze posiedzenie Gminnej Rady Narodowej.
W sesji uczestniczył wójt gminy Władysław Grabowski

Marzec

marzec 1925

powstały w Ząbkowicach koła Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego

marzec 1940

ponowne uruchomienie Ząbkowickiej Fabryki Szkła (późn. Huty Szkła Gospodarczego)

22 marca 1927

na ten dzień w lokalu Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (naprzeciwko Ząbkowickiej Fabryki Szkła)  zaplanowano Zjazd Pracowników Drogowych Zagłębia Dąbrowskiego

Repertuar kinowy Towarzystwa "Dom Ludowy" w Ząbkowicach, 26 marca 1939. Źródło: Biblioteka Narodowa w Warszawie.

27 marca 1946

zastrzelono Edwarda Nanusia „Śmiałego”, pochodzącego z Ząbkowic, przywódcę grupy partyzantów z powiatu będzińskiego

Kolejowa wieża ciśnień z 1881 r. (ul. Armii Krajowej 1A). Według relacji Mariana Marca w jej okolicach miały znajdować się duże ilości żużla z XVIII-wiecznej, ząbkowickiej huty żelaza (fot. M. Siembab).

kwiecień 1937

przy 40. Zagłębiowskiej Drużynie Harcerskiej powstała gromada zuchów (chłopcy do 12 r. ż.)

Kwiecień

kwiecień 1960

prace kanalizacyjne i odkrycie fundamentów XVIII-wiecznej huty żelaza

5 kwietnia 1924

powstała w Ząbkowicach drużyna harcerska

29 kwietnia 1944

osadzenie braci Zygmunta i Józefa Kmiecików w KL Auschwitz (ich rodzina posiadała w Ząbkowicach sklep wędliniarski)

Maj

maj 1924

Rada Gminy Olkusko-Siewierskiej wystąpiła do władz powiatu o wznowienie jarmarku w Ząbkowicach

maj 1925

Rada Gminy Olkusko-Siewierskiej pozytywnie zareagowała na propozycję Okręgowej Elektrowni S.A. w Zagłębiu Dąbrowskim w sprawie elektryfikacji Ząbkowic 

(zrealizowano dopiero w latach 50. XX wieku)

maj 1933

w Ząbkowicach odbył się zlot drużyn hufca dąbrowskiego

 

maj 1943

zginął pochodzący z Ząbkowic por. nawigator Jerzy Henryk Polkowski, jego samolot nie wrócił do bazy w Tempsford pod Cambridge

maj 1960

na posiedzeniu Rady Narodowej Osiedla nadano nazwy m. in. ulicom Chemicznej, Polnej i Młyńskiej

3 maja 1931

poświęcenie tablicy umieszczonej na murach kościoła pw. Zesłania Ducha Świętego. Tablica upamiętnia poległych w obronie granic Rzeczypospolitej pod wodzą Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920

Początki straży pożarnej w Ząbkowicach sięgają roku 1910. Na zdjęciu hełm strażacki ze zbiorów Muzeum Miejskiego "Sztygarka" w Dąbrowie Górniczej

6 maja 1928

zjazd strażaków powiatu będzińskiego

 w Ząbkowicach z okazji dnia św. Floriana

12 maja 1942

początek akcji likwidacji zagłębiowskich skupisk żydowskich

12 maja 1995

poświęcenie Józefowi Piłsudskiemu tablicy pamiątkowej na murach szkoły przy ul. Zwycięstwa 44. Ponowne poświęcenie obelisku Józefa Piłsudskiego na Bielowiźnie dla upamiętnienia jego pobytu w Ząbkowicach (w domu działacza PPS- Juliana Lubeckiego)

21 maja 1949

Ząbkowicką Fabrykę Szkła pod Tymczasowym Zarządem Państwowym przejęło państwo (od 1 stycznia 1960 Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”)

Sierociniec sióstr służebniczek w Ząbkowicach, 1931 r. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.

czerwiec 1926

sejmik powiatu będzińskiego sprowadza do Ząbkowic zakonnice Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny wraz z grupą podopiecznych 
(założenie sierocińca w Ząbkowicach)

czerwiec 1940

po zajęciu Belgii przez III Rzeszę „hutę belgijską” (późn. Huta Szkła Okiennego) przejął zarząd „Feindliches Vermögen” (od 1942 r. firma „Nenglas G.m.b.H.”)

Czerwiec

czerwiec 1945

dwa wagony szkła okiennego wysłano do Warszawy i Gdańska

1 czerwca 1975

utworzono Urząd Miejski w Ząbkowicach. 

W  granice miasta włączono obszar gmin Wojkowice Kościelne i Łosień

12/13 czerwca 1941

aresztowania młodzieży z ząbkowickiego Związku Orła Białego (m. in. Stefan i Longin Błachutowie, Emir Jakubowski, Tomasz Czopa)

19 czerwca 1943

patrol Gwardii Ludowej PPS  zlikwidował na Basiuli agenta gestapo. Dowódcą akcji był Aleksander Marchewka ps. „Nalot”

Lipiec

lipiec 1939

harcerze z Ząbkowic wyjechali na kurs zastępowych i drużynowych nad Koszarawę (Beskid Żywiecki)

lipiec 1942

w Ząbkowicach nie było już ani jednego Żyda. Przed wojną Żydzi stanowili tu ok. 8 % ludności

1 lipca 1937

unieruchomienie Huty Szkła Okiennego

Harcerze z Dąbrowy Górniczej (1. Zagłębiowska Drużyna Harcerska) podczas Zlotu Chorągwi Zagłębiowskiej w Ząbkowicach w dniach 30 czerwca-2 lipca 1923 r. Ze zbiorów Muzeum Miejskiego "Sztygarka" w Dąbrowie Górniczej.

7 lipca 1962

Ząbkowice uzyskały prawa miejskie na mocy Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie utworzenia niektórych miast

20 lipca 1950

upaństwowienie kopalni dolomitu (od 1953 r. Ząbkowickie Zakłady Dolomitowe)

Po zamknięciu Ząbkowickiej Fabryki Szkła ("czyli tzw. huty czeskiej", poprzedniczki Huty Szkła Gospodarczego) w sierpniu 1935 r. huta "belgijska" (późn. Huta Szkła Okiennego) była jedyną czynną hutą szkła w Ząbkowicach do wybuchu II wojny światowej. Widoczne powyżej Tableau wykonano z okazji 10-lecia działalności w Ząbkowicach Belgijskiej Spółki Akcyjnej (1935 r.).

Sierpień

sierpień 1930

zwolniono 80 % załogi Huty Szkła Okiennego i czasowo wstrzymano produkcję

8 sierpnia 1945

dobrze zapowiadający się malarz, absolwent ASP w Krakowie,

Longin Adamiecki został zastrzelony przez żołnierza Armii Czerwonej 

w przedziale pociągu dojeżdżającego do stacji kolejowej w Ząbkowicach

Wrzesień

wrzesień 1810

Ząbkowice włączono do powiatu olkuskiego w departamencie krakowskim  (Księstwo Warszawskie)

wrzesień 1944

grupa AK Romana Piecucha na odcinku Ząbkowice-Dąbrowa Górnicza wykoleiła pociąg towarowy

1 września 1992

poświęcenie tablicy na murach kościoła pw. Zesłania Ducha Świętego ku czci mieszkańców Ząbkowic poległych w czasie II wojny światowej

2/3 września 1939

zgrupowanie płk Henryka Gorgonia organizuje obronę wzgórza 339 na północny zachód od Ząbkowic (opuszczone już 3 września)

5 września 1939

wkroczenie wojsk niemieckich do Ząbkowic

9 września 1800

na mocy brewe papieskiego Ad universam Dominici gregis Ząbkowice podporządkowano diecezji wrocławskiej (jako tereny podległe Siewierskiemu Komisariatowi Biskupiemu)

Kościół pw. Zesłania Ducha Świętego przy ul. Gen. Władysława Sikorskiego (fot. M. Siembab)

10 września 1910

Biskup kielecki Augustyn Łosiński erygował parafię Zesłania Ducha Świętego w Ząbkowicach.

Z parafii Chruszczobród wyłączono Wygiełzów i przydzielono go do parafii ząbkowickiej)

15 września 1987

rozpoczęcie budowy kościoła  pw. św. Marii Magdaleny

23 września 1988

wyodrębnienie parafii na Bielowiźnie

30 września 1980

w ząbkowickich zakładach zakończono prażenie dolomitu dla hutnictwa

30 września 1991

powstała spółka akcyjna PPUH „Dolomit” Kopalnia „Ząbkowice” S.A.

"Byłem w Zamkowicach u pieca..." tak swoją krótką relację z pobytu w Ząbkowicach rozpoczyna Jan Jaśkiewicz. Źródło: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego, sygn. XLVI/60.

październik 1934

strajk płacowy w Zakładach „Eltes”

1 października 1940

w Ząbkowicach mieszkało 342 Żydów

Październik

8 października 1789

mineralog i geolog Jan Dominik Jaśkiewicz w raporcie do Komisji Skarbu Koronnego wspomniał, że odwiedził hutę żelaza w Ząbkowicach

8 października 1939

Ząbkowice wchodzą w skład ziem wcielonych do III Rzeszy 

14 października 1937

komisja kwalifikacyjna polskiej marynarki przyznała Witoldowi Poincowi (byłemu harcerzowi drużyny harcerskiej w Ząbkowicach) dyplom kapitana żeglugi wielkiej

21 października 1956

biskup częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował kościół parafialny pw. Zesłania Ducha Świętego

27 października 1941

aresztowano komendanta ząbkowickiej Organizacji Orła Białego Jana Piotra Mizerkiewicza ps. „Jesion”

Listopad

listopad 1931

strajk płacowy w Zakładach „Eltes”

listopad 1937

ząbkowicki oddział TUR (Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego) 

otworzył bibliotekę w lokalu przy ul. Fabrycznej 18

Wapiennik przy ul. Dolomitowej w Ząbkowicach (fot. M. Siembab)

listopad 1987

Ząbkowickie Zakłady Dolomitowe rozpoczęły demontaż pieców prażalniczych

Tabliczka znamionowa wagonu kolejowego "Ząbkowice Będzińskie-Huta Katowice". Ze zbiorów Muzeum Miejskiego "Sztygarka" w Dąbrowie Górniczej.

grudzień 1932

dzielnica PPS Ząbkowice liczyła 10 członków

grudzień 1956

Ryszard Kalaga przewodniczącym Rady Narodowej
Osiedla (do lutego 1958)

3 grudnia 1941

Jan Mizerkiewicz miejscowy komendant Organizacji Orła Białego publicznie powieszony przez hitlerowców

Grudzień

3 grudnia 1955

Rozporządzenie o utworzeniu osiedli. Przekształcenie Ząbkowic w osiedle typu miejskiego

11 grudnia 1976

pierwszy wytop w Hucie Katowice

12 grudnia 1990 (i 3 luty 1991)

konsultacje w sprawie odłączenia Ząbkowic od Dąbrowy Górniczej

16 grudnia 1905

poświęcenie kaplicy pw. Zesłania Ducha Świętego

17 grudnia 1937

Porzucenie pracy przez kilkunastu pracowników kamieniołomów Stanisława Łady. Kilkugodzinny strajk zakończono sukcesem pracowników